Eğim vermeden kabzaya; adım adım...

[Emre Kipmen]

Merhaba dostlar;

Son günlerde 3 tane proje ile uğraşıyorum aynı anda. Bir tanesinin Isıl işlem öncesi hazırlığından bitirilişine kadar adım adım işlemek istedim. Bu sayede kuru kuruya anlatmak ile uğraşmayacağız ve resimlerle anlatmak ve anlamak çok daha kolay.

Bu bıçak iki gün önce kesildi ve ilk adımda kaba olarak şekli verilip, taşlama eğimi oluşturuldu. Buraya kadar zaten diğer bir konu başlığında adımları incelemiştik : http://cebehane.com/forum/index.php?PHPSESSID=80dc940b9c65ea25e2ddf94f49f48d2f&topic=73.0

Kaba hali verildikten sonra taşlama eğimi ağızdan sırta dikine 120 kum zımpara ile düzlendi ve sırt ile taşlama eğimi arasında kalan düzlük zımparalandı. Ancak benim çeliğim ısıl işlemde hava ile temas etmediğinden  (D2) sertleştirildikten sonra bir oksit tabakasıyla kaplanmıyor, bu yüzden sertleştirilmeden önce sabrım yettiği ölçüde bıçağı düzgünleştiriyorum. Eğer yağda sertleştirilen bir çelik kullansaydım o zaman bu kadar incelmemin bir anlamı olmazdı, zaten çeliğin üstündeki oksit tabakasını yok etmek için kaba zımpara kullanmam gerekecekti ve o kadar uğraşım boşa gidecekti.

Annemin bir arkadaşı bayan uzun zamandır yakınırdı doğru dürüst bir mutfak bıçağının olmamasından, bu ona gidecek, umarım sıkıntılarını giderebiliriz. Bıçak daha önce yaptığım bıçağın bir benzeri olacak:

[Emre Kipmen]

Bu akşamüstü 120 kum zımparanın dikine (yani ağza paralel) 220 kum zımpara ile zımparaladım, yaklaşık 2-3 saat sonra oldukça iyi bir haldeyiz, nerdeyse bitmiş gibi (resim 1).

Ancak değişik açılardan incelediğimizde daha işimizin olduğu belli oluyor: bıçağın ucuna yakın ve taşlama eğiminin sonuna doğru bir tane 3 milimlik ufak bir 120 kum çiziği yanında da 1 milimlik iki çizik var. Önemsiz gibi değil mi? (resim 2)

yaklaşık yarım saat zımparalamadan sonra artık hallolmuş gibi görünüyor: (resim 3)

Ancak değişik açılardan baktığımızda baş belamız pek de rahatsız olmamış gibi 220 kum çiziklerinin arkasına gizlenmiş bekliyor: (resim 4)

[Emre Kipmen]

1 saat sonra çiziği tamamen yok ettikten sonra : (resim 1) Unutmayın bir çizik yok etmek bile tüm yüzeyin çiziğin en dip noktasına kadar aşındırılmasını gerektirir. Sadece o bölgeye yüklenmek hiçbir şey kazandırmaz, çizik gider ama siz de eğiminizi bozarsınız...
Eğer bu çiziği yok etmeseydim bir şekilde sertleştirdikten sonra halletmem gerekecekti ki, bu şu anda yumuşak haliyle uğraştığımdan 2-3 kat daha fazla zaman alacaktı...

Bu arada balçak bölgesini düzlerken 120 bile değil, gizlenmiş bir eğe izi ile karşılaştım. Neyseki erken farkettim aksi takdirde bunu sertleştirdikten sonra yok etmek nerdeyse imkansızdı.... (resim 2)

Neyseki balçak ve kuyruk bölgesinde zımpara kağıdına bloğumla daha fazla yüklenebildiğimden düz alanlar fazla zaman almıyor. (resim 3) . Unutmayın, eğimin ve ucun arkasında destek olmazsa buralara abandığınızda bıçağın bu ince bölgelerini rahatlıkla bükebilirsiniz, genelde de bunu düzeltmek çok zahmetli bir uğraştır ve saatler belki günler kaybedersiniz...

220 kum ile işim bittikten sonra (ki bunu anlamak için bıçağı elinize alınız ve her türlü açıdan güçlü bir ışıkta inceleyiniz), biraz daha çalışacak enerjim vardı, bu yüzden 400 kum ile bitirmeye karar verdim. 400 Kum zımparayı 200 kum çizgilerine biraz açı vererek çektim, bu sayede 220 çiziklerini tamamen yok ettiğime emin oldum. 220'yi hakkı ile yapmışsanız 400 ile işiniz sadece 20 dakika kadar sürer, belki daha az.. Resim 4'te 400 kumu ilk çektiğim bir kaç geçişten sonrası, dikkat ederseniz çapraz 400 kum çizikleri ile ağza paralel ve daha derin 200 kum çizikleri ayırt edilebiliyor

[Emre Kipmen]

Sonuçta 22 santimlik namlusu olan büyük bir mutfak bıçağı ancak 5 saat gibi bir zamanda 400 kum zımparaya kadar getirdim. Ancak bu sadece yarısı, diğer tarafı 80 kum çizikleri ile dolu 

İşte son hali bir yarısının: Resim 1.
Ve detay: Resim 2.
Homojen bir şekilde 400 kumun güzel, sığ çizikleri ile kaplı. Bu hali ile yarı yarıya bir yansıtıcılığı var. Resim 2'de dikkat ederseniz fotograf makinamı ve kelimi  görebilirsiniz...

Parlak bir halde diğer yarısının yapılmasını belkiyor (resim 3). Yarın bir terslik olmazsa kabza deliklerini de delerek ısıl işleme hazır hale getireceğiz...

Resim 4'te taşlama eğimini ve ağız kalınlığını görebilirsiniz. Bu ağız kalınlığı daha sonra bileylenip ağız olacak.
Sağlıcakla kalın....

[Sefa Çabuk]

Ne kadar güzel, açıklamalar ve detaylı fotoğraflar...Emre bey üretim sürecindeki açıklamalarınız ve fotoğraflarla bu güzel çalışmaları ayrı ayrı ele almanız, paylaşım anlamında forumda ciddi bir arşivsel döküman oluşturacak. Durukan ve Gökhan beyin de bu anlamda  çok değerli  katkıları omuştu ( bu konuda en üşengeç ve tembel olan benim bu arada ) hazır sırası gelmişken hem onlara hem de size sergilediğiniz ve insanlarla paylaştığınız her şey için kendi adıma teşekkür ediyorum. Emeklerinize sağlık, sağlıcakla kalın.
Sefa

[Eylem Cengiz]

Elinize sağlık!

[Emre Kipmen]

Sağ olun arkadaşlar, elimden gelen ancak bu, keşke daha fazlasını yapabilsem. Gerçek mutluluk paylaşıldıkça oluyor...

Bıçağın diğer tarafına başlamadan bitirdiğimiz kısımın korunması şart, yoksa diğer yanda çalışırken bıçağın 400'le perdahlandığı kısım 120 veya 220 kum parçacıkları ile çizilebilir. Bu durum da pek canlı küfürler icat etmenizi sağlıyor  ...
Bıçağın biten yüzünü korumak için geniş kağıt bant kullanıyorum. Bu işlem çok kolay, önce bıçağımızın üstüne bandı yapıştırıyoruz dikkatlice, eğer bir bant yetmiyorsa kalan tarafa ikinci bir bant geçmek gerekebiliyor, özellikle böyle büyük bıçaklarda. (resim 1). 80 kum bant zımpara izleri ve paslanmayı görebilirsiniz. Hiç iç açıcı değil. Geçenlerde derin kum çiziklerinin ne paslanmayı ne kadar hızlandırdığından bahsetmiştim. Ayrıca paslanmaz bir bıçak çeliği bile olsa ısıl işleme girmemiş çelik inşaat demiri kadar hızlı paslanır. Neden; çünkü paslanmazlığı sağlayan başlıca alaşım maddemiz krom. Krom yumuşak (annealed) haldeki çelikte serbest halde bulunur, aynı karbon gibi. Bu yüzden demir atomları oksijene açtır ve fırsatını bulduğunda kırmızı demir oksiti (Fe2O3.H2O) haline dönüşür, yani tüm kararsız yapılar gibi demirin bu serbest hali kararsızdır ve daha kararlı olabilmek için çaba harcar. Ancak Isıl işlemle sertleştirdiğimiz çelik martensit denilen oldukça kararlı bir yapıdır, eğer bu yapıda yeterli miktarda (%12 den fazla) krom da varsa okkitlenmeye karşı %100 olmasa bile oldukça kararlı bir düzeye çıkar ve demir oksijen ile birleşmeye çok da istekli olmaz. Bu yüzden çalıştığınız ısıl işlem görmemiş pahalı bıçak çeliklerini arada bir yağlamanız sağlıklı olur. Tahmin edersiniz ki, bu bıçakta ben gerekli önlemi almayı unuttum. Dalgınlık işte...

Neyse sonra bıçağı ters çevirip kenarlardan bantın taşan kısımlarını, diğer yanı zımparalarken zımparaya takılmasın diye kesiyorum (resim 2).

İşte böylece artık bugün çalışmaya hazırım... (resim 3)

Çok derin çizikler açıyor bant zımpara, bu yüzden 80 ile bitirilmiş ban zımpara işini yine 80 kum zımpara ile elde düzeltmek mantıklı, sonuçta benim uyguladığım basınç o kadar fazla değil elde zımparalarken, 120 zımpara ile devan etmek için daha düzgün bir başlangıç sunuyor : (Resim4) 80 kum zımpara olarak bant zımparada kullandığım Zirkonyum zımparayı kullanıyorum. Siz de bulursanız alın, nerdeyse bir eğe kadar güçlü bir aşındırıcı ve tek bir parça bile saatlerce aşındırmaya devam ediyor. (fotografta Corian zımpara bloğumun etrafında sarılı mavi zımpara)...

[Emre Kipmen]

Sonra 120 kum ile devam ettim hafif açılı bir şekilde 80 kumun yok edilmesi için. Bugün biraz daha şanslıydım düne nazaran, hiç inatçı bir çizikle karşılaşmadım, 120 kum dahil bir buçuk saatte düzleştirme işim hemen hemen bitmişti.. (Resim 1)

Sonra 220 kumu dikine geçme kararı aldım, dikine zımparalama en zor tekniktir çünkü her seferinde sadece bir bölgeyi zımparalarsınız ve en küçük bir dalgınlıkla taşlama eğim kenarını yuvarlatabilirsiniz. Ben özellikle keskin taşlama kenarlarından hoşlanıyorum, eğer keskin bir kenara sahipse taşlama eğimi emin olabilirim yapımcının bıçağın geometrisi ile ciddi bir şekilde uğraştığından... İlk 10 dakikanın ardından 220 kumun çizikleri 120 kum çiziklerine oldukça baskın çıkmaya başladı (bir kaç bölgede kısa 120 kum çizikleri var sadece Resim 2)

Yarim saat daha dikkatle devam ettikten sonra 220 ile işim bitiyor. Eğer dikine zımparalamada hata yaptıysam 400 Kumu ağza paralel çekerken belli olacaktır.. (resim 3)

Dikine zımparalamanın bir handikapı da bir sonraki kumun işini zorlaştırmak oluyor. Sadece çapraz çekseydim 220'yi bu sefer de 220 ile işim biraz daha uzayacaktı. Yani ne yaparsanız yapın işiniz öyle hemen bitemiyor maalesef. Bu el perdahlama işi tamamen sabır ve konsantrasyon gerektiren başlı başına bir sanat...

Resim 4 biraz bulanık çıkmış ama dikine zımparalamada ağızı dış bükey bir şekle getirmiş olduğum ortaya çıktı. Ağza paralel çekilen 400 kum çizikleri ağıza yakın ve taşlama çizgisine yakın yerlerde baskın değil iken taşlama eğiminin orta  bölgesinde 220 kum çizikleri tamamen yok oldu. Bu da demek ki 400 ile işimiz biraz uzun sürecek  .

[Emre Kipmen]

1 saat kadar zımparalamanın ardından nerdeyse bitti, ama nedense uca yakın bir yerde gizli kalmış bir 120 kum çiziği ile karşılaştım, çizik bile denemez, bir nokta (resim  1)

Bu noktada bırakıyorum, hem bir başka işim çıktı hem de 400 kum zımparam bitti 

Aman dikkat aceleyle atölyeden çıkarken bıçağınızın ucu dışa dönük kalmasın, birisi saplanıverir Allah korusun. En kolay çözüm bıçağın ucuna bir şarap mantarı saplayıvermek. Böylece hem siz düzeneğinizi bozmazsınız, hem de tehlikeli bir durum yaratmamış olursunuz... (resim 2)

Yarın görüşmek üzere, herkese iyi üretimler....

[Tolga Arıkan]

Emeğinize sağlık Emre Bey. Ayrıntı ve resimler çok faydalı oluyor, teşekkürler.

[Emre Kipmen]

İyi akşamlar arkadaşlar.
Elimde kalmayan 400 kum zımparalardan aldım (tabii hırdavatçıya gidince başka birsürü şey almamak için kendimi zorladım). 400 kum ile işim sadece 5 dakikalık kalmış. Bu 5 dakika sonunda bıçağımız ısıl işleme hazırdı. Ancak güneşe çıkıp bıçağın son halini dikkatle kontrol etmek bende alışkanlık olmuş, zaten işin en keyifli kısmı da bu (resim 1)

Tabii eğimimizin simetrisini de uçtan ve arkadan kontrol ediyoruz (resim 2 ve 3)
Sonra yansıma ile taşlama eğiminin tam düz olup olmadığı hakkında da bir fikir edinebiliriz (resim 4). Eğer yansımada deformasyonlar olsaydı birşeylerin ters gittiğini anlayabilirdik...

[Emre Kipmen]

Ancak ısıl işlemden önce yapmamız gereken birkaç birşey daha var.
Öncelikle kabza oluştururken gerekli pinlerin nereye gelmesi gerektiğini saptamamız gerekiyor. Bu iş için bir markör, bir kumpas, kalem, çekiç ve çivi... (resim 1)
Bıçağımızın deliklerini delerken bıçağın diğer yanının çizilmemesi için yine bıçağımızı kağıt bantla korumamız lazım. (resim 2)
Önce Kabzamızın balçağını markör ile belirleyelim. Balçağı bıçağa sabitleyecek pinlerin deliklerini bıçağın kenarlarından ve balçağın ön ve arkasından yeterli uzaklığa yerleştirelim. (resim 3 ve 4)
 

[Emre Kipmen]

Kabzamızın ahşabını balçağın bitiş noktası ile bıçağın kıç noktasına eşit uzaklıklarda iki "corby" perçin ile tutturmaya karar verdim. Bu perçinler birbirine vidalanan bir erkek bir dişi elemandan oluşuyor. Bıçağa bağlanan vida çapı sırtından daha geniş olduğundan ahşabı bıçağa vidalamış oluyorsunuz. Çok güzel bir sistem ancak Türkiyede bulamadım, bunu ya tornacılarda yaptırabilir ya da yurt dışından getirtebilirsiniz. Mantığı çok basit olmasına rağmen kabzalar için benim en sevdiğim çözüm. Hemen belirlediğimiz noktalara çivi çekiçleyerek oyuklarımızı açıyoruz, matkap ile işimizi kolaylaştırmak için.(resim 1 ve 2)

Balçak pinlerimiz 5 milimlik bir pirinç çubuk (resim 3). Corby perçinlerin boynu da 5.5 milim imiş, bunlara uygun 5 ve 5.5 milimlik matkap uçlarımız da hazır (resim 4)

[Emre Kipmen]

Sırada delme işimiz var. (resim 1) Bıçağın her delik için matkap tablasına tutturulması güvenliğiniz için son derece önemli.
Sonra da pahlama yapacağım. Pahlama için en sevdiğim ekipman yuvarlak uçlu metal taşlama ucu (resim2). Deliğiniz ne olursa olsun hoş bir eğimle pahınızı atıyor (Resim3).  Bu pahlama işini takiben pahlarımızdaki çapakları konik saplı taş ile temizliyorum.. (resim 4)

[Emre Kipmen]

Herşey bitmedi, bir de bıçağın kenarlarının düzgün olması gerek. Mesela resim 1 de gördüğünüz gibi bozukluklar olabilir. Bunun için parmak oyuğunu yuvarlak, geri kalan yerleri ise düz eğe ile eğeliyoruz (resim 2-3)
Eğe ve kaba zımpara izlerini gidermek için ise Dremel'in zımpara silindirlerini kullanıyorum (resim 4). Elle de  düzeltilebilir ama biraz daha uzun sürer.